107,6 FM

450. rocznica uchwalenia aktu Unii Lubelskiej

450 lat temu, 1 lipca1569 r., senatorowie oraz posłowie Królestwa Polskiego i Wielkiego Księstwa Litewskiego potwierdzili i uroczyście zaprzysięgli Unię Lubelską. Akt deklarował m.in.: "Iż już Krolestwo polskie i Wielgie Księstwo litewskie jest jedno nierozdzielne i nierożne ciało, a także nierożna ale jedna a spolna Rzeczpospolita, ktora się z dwu państw i narodow w jeden lud zniosła i spoiła".

Szlachta zebrana w obozie pod Witebskiem w 1562 r. wystąpiła do monarchy z petycją, w której żądała zwołania wspólnego polsko-litewskiego sejmu i zawarcia unii pomiędzy tymi dwoma krajami. Dwa lata później na sejm koronny przybyła delegacja litewska i rozpoczęły się rokowania. Na czele litewskiej delegacji stanął Mikołaj "Czarny" Radziwiłł - zdecydowany przeciwnik unii. Był natomiast zwolennikiem pełnej suwerenności Litwy, proponując sojusz obronny oraz wspólnego władcę. Z kolei wśród polskich polityków pojawiło się skrajne żądanie pełnej inkorporacji, a niektórzy nawet chcieli, aby Litwa, podobnie jak Wielkopolska i Małopolska, stała się prowincją Królestwa i przyjęła nazwę Nowa Polska.

W tym czasie do Warszawy dotarła wiadomość o zwycięstwie wojsk litewskich pod Ułą, co doprowadziło do przerwania rokowań. Litwini wówczas uznali, że będą w stanie sami prowadzić wojnę z Moskwą, i opuścili Warszawę. Natomiast Zygmunt August zdecydował się przelać swoje prawa dziedziczne do Wielkiego Księstwa Litewskiego na Królestwo Polskie. Tego aktu nie przyjęła z kolei rada litewska.

W rokowaniach nastąpił impas; prowadzono je nieprzerwanie, jednak nie przynosiły skutku. Sytuacja zaczęła się jednak zmieniać - w 1565 r. zmarł Mikołaj "Czarny" Radziwiłł, a wojna z Moskwą nie przynosiła oczekiwanych efektów. Pod koniec 1568 r. Zygmunt August zwołał sejm koronny do Lublina, a litewski do Wohynia, skąd posłowie i senatorzy mieli przybyć do Lublina.

W styczniu 1569 r. rozpoczęły się rokowania. Oba sejmy zazwyczaj obradowały oddzielnie, a strony porozumiewały się za pomocą deputacji. Polskiej przewodniczył Filip Padniewski, a litewskiej - Mikołaj "Rudy" Radziwiłł. Ponownie pojawiły się skrajne projekty włączenia Litwy jako dzielnicy do Królestwa. Posłowie, zwłaszcza krakowscy, domagali się radykalnych posunięć, jednak senatorowie koronni byli gotowi pójść na kompromis. Za kompromisowym rozwiązaniem opowiadał się także Zygmunt August, ponieważ uważał, iż gwarantuje ono trwałość tego przedsięwzięcia.

Litwini reprezentowali jednak twardą postawę - nie godzili się na likwidację odrębnego sejmu i na zezwolenie Polakom na nabywanie ziem w Wielkim Księstwie Litewskim. Większość z Litwinów opuściła Lublin 1 marca, a nieliczni, którzy zostali, poprosili króla o odroczenie rokowań.

« 1 2 3 4 »

Zapisane na później

Pobieranie listy

Reklama