Przed laty karierę robił dowcip: Który kraj na świecie jest najbardziej niezależny? Polska. A dlaczego? Bo od niej nic nie zależy... Dowcip mocno nietrafiony, ale bynajmniej nie dlatego, że jesteśmy pępkiem świata. Problem bowiem polega na tym, że nie ma drugiego takiego kraju w Europie, od którego tak wiele zależy i który równocześnie tak bardzo zależy od innych. W tym paradoksie tkwi chyba sedno naszych problemów z poruszaniem się na arenie międzynarodowych powiązań, interesów i konfliktów. Mamy świadomość, że dla wielkich graczy jesteśmy albo przeszkodą w realizacji ich interesów, albo koniecznym elementem złożonej układanki. Pierwsza pozycja wymaga od nas nieustannego szukania i wzmacniania sojuszy, druga daje nam może i ograniczoną, ale jednak jakąś siłę negocjacyjną. Przy czym każda z tych pozycji jest bardzo podatna na nagłe zmiany w światowym układzie sił.